Sizifovska i neprekidna borba da se konačno rasvijetli i valorizuje lik i djelo Avda Međedovića, epskog pjesnika-pjevača sa bjelopoljskog Olimpa, Obrova, ulazi u završnu fazu. Poslije151 godine od rođenja i 64 godine od smrti rodni grad želi da se oduži i zahvali svom Avdu Međedoviću podizanjem spomen-biste u Parku pjesnika.
Nažalost, lokalna vlast to pokušava da realizuje bez konsultovanja i mišljenja stručne javnosti i poznavalaca i proučavalaca djela Avda Međedovića. Dilemu – šta upisati ispod imena na spomen-bisti gradski oci laički i diletantski prelomiše, između dileme da li je Avdo narodni pjevač ili narodni pjesnik, odlučiše se za ovo drugo.
No, Avdo nije ni jedno ni drugo, on je ponajprije poslednji epski pjesnik-pjevač. Takvu odrednicu mu dodijeliše najveći autoriteti iz oblasti narodne epike počev od harvardskih učenjaka Alberta Lodrda, Milmana Perija, pa do naših prof. dr Enesa Kujundžića, prvog priređivača i izdavača epa 1987. godine u izdanju Sarajevske svjetlosti, recenzenta djela prof. dr Muniba Maglajlić, te njegovih proučavalaca Zlatana Čolakovića, Marine Rojc Čolaković, akademika Ćamila Sijarića, prof. dr Novaka Kilibarde, književnika Huseina Bašića, prof. dr Salka Nazečića, prof. dr Dženane Buturović, prof. dr Fahire Fejzić Čengić, književnika Alije Isakovića, književnika Alije Džogović i mnogih drugih.
O Avdu Međedoviću odlučuju i presuđuju, nekopetentno i laički, oni isti koji su ga satanizovali i proganjali. Oni koji su početkom `90-ih godina zabranili održavanje književne manifestacije „Prvi književni susreti Avdo Međedović” septembra 1991. na Obrovu.
Učesnici „Prvih književnih susreta Avdo Međedović” 1991. godine su: prof. dr Munib Maglajlić, prof. dr Rasim Muminović, prof. dr Novak Kilibarda, prof. dr Šefket Krcić, prof. dr Fahira Fejzić Čengić, Alija Džogović, književnik, Sreten Zeković, književnik i filozof, Borislav Cimeša, književnik, Sreten Vujović, književnik, Fehim Kajević, književnik, Ismet Rebronja, književnik, Ragip Sijarić, književnik, te politički predstavnicici Muslimana-Bošnjaka Rasim Šahman, Rifat Vesković, Šaćir Sijarić, Sabahet Spahić, Ibahim Šahman, Faruk Međedović i drugi.
Na organizatore i učesnike „ Prvih književnih susreta Avdo Međedović”, tog septembra 1991. godine režim šalje policiju koja prekida skup eminentnih lingvističkih i književnih stvaraoca. Organizatorima se prijeti hapšenjem, a režimska glasila RTCG i „Pobjeda” objavljuju informacije povodom „Prvih književnih susreta Avdo Međedović” 1991. godine: „Bude se aveti prošlosti, povampiruje se muslimanski nacionalizam”, a same susrete su okarakterisali čak kao akt agresije na državu, a učesnike proglasili državnim neprijateljima.
A ko je zapravo Avdo Međedović?
Albert B. Lord, autor knjige „Pjevač priča”, za Avda će reći: „Avdo je pjevač priča, on predstavlja sve pjevače priča od prastarog vremena o kome nema zapisa, do danas”.
„Za Avda Međedovića nismo znali dok nam to nisu Amerikanci kazali. Rekli su nam da imamo Homera! Da je Avdo Međedović jedan od najvećih pjevača epskih pjesama ne samo kod slovenskih naroda nego i u svijetu”, zapisao je akademik Ćamil Sijarić.
„Genijalni pjesnik-pjevač Avdo Međedović je još uvijek `mrtav pjesnik` u svom rodnom Sandžaku, drugi narodi i druge kulture bi se ponosile njime, a mi ga prepuštamo svjetskoj nauci kao rijedak primjer umjeća usmenog pjevanja koji ga svrstava u besmrtnike kakvi su tvorci „Ilijade” i „Odiseje” i „Pjesme o Nibelunzima”. Za njega se može reće da je poslednji pjevač-pjesnik epskih pjesama s obzirom na to da je živio u drugoj polovini 19. vijeka, umro 1953. godine” ,zapisao je književnik i proučavalac narodne epike Husein Bašić.
„Avdo Međedović je nepatvoreni usmeni epski pjesnik, pjesnik koji priča”, reći će prof. dr Novak Kilibarda koji je napisao prvi književni osvrt kod nas na njegov ep „Ženidba Smailagić Meha” u „Književnim novinama” 1988. godine.
„Sandžački epski bard raskošnog pjevačkog dara sa sedamdesetak epskih pjesama i epom „Ženidba Smailagić Meha” probudio je zavičajnog istraživača i sakupljača narodnih pjesama Milmana Perija, asistenta na Katedri klasičnih jezika i književnosti harvardskog univerziteta, koji je s namjerom da dokaže „usmeni karakter Homerovih spjevova”, od Avda Međedovića na Obrovu i u Bijelom Polju zapisivao pjesme tokom ljeta 1934. godine, kao i od juna 1934. godine do septembra 1935. godine. Albert Lord Milmanov nastavljač i priređivač prvog izdanja epa „Ženidba Smailagić Meha” boravio je u Bijelom Polju tokom ljeta 1950. godine i od Avda, već oboljelog i ostarjelog sa osobitim žarom i interesovanjem zapisivao pjesme”, zapisao je književnik i poznavalac djela Avda Međedovića Alija Džogović.
Harvardski profesori su uz pomoć i preko Avda Međedovića, proučavajući njegovo djelo, riješili vječitu dilemu – Homersku dilemu!
Poslije mnogo proučavanja i lingvističkih pokušaja razriješena je dilema nastanka Homerovih spjevova. On je američkim naučnicima dokazao da se i grandiozna djela od desetine hiljada stihova mogu individualno stvarati, da su to individualne stvaralačke tvorevine, a ne kolektivne.
Za Avda Međedovića prevashodno ostvarenje je pjesma (epska), zato je on PJESNIK–PJEVAČ!
Pjesme nije zapisivao, već ih pjevao, kazivao uz gusle!
Rifat VESKOVIĆ, dipl. filolog
)){kind=small}
